Методические рекомендации

Модераторы: Ильмухаметов А.Г., Куватова Г.Д., Сулейманов Р.Ф., Акьюлова Р.Р.

Re: Методические рекомендации

Сообщение Альфина Фаритовна » 15 мар 2016, 16:30

Татар теленнән контроль эшләр
3 нче сыйныф
Стихотворения для заучивания:
Габдулла Тукай “ Туган авыл”
Рашит Ахметзянов “Әнкәм теле”
Гайса Хусаинов “Шәхес. Гражданин” (отрывок – 1 абзац)
Жавдат Дарзаман “Бөҗәкләр белән сөйләшү”

Виды контрольных работ по предмету
Словарный диктант.
Дәрес, бетергеч, көндәлек, сүзлек, рәсем, дуслар, бәйрәмнәр, дәфтәрләр, эш, сөйли.

Контрольный диктант «Безнең гаилә»
Безнең гаилә зур. Гаиләдә биш кеше бар: әбием, әтием, әнием, энем һәм мин. Әбием карт. Ул эшләми. Әнием- укытучы. Ул мәктәптә эшли. Әтием заводта эшли. Эгнем кечкенә. Ул бакчага йөри. Мин өченче сыйныфта укыйм.
Безнең гаиләбез тату.

Словарный диктант.
Уен, чана, тимераяк, тау, чаңгы, кәшәкә, кышын, көзен, йөгерә, ярыш.

Изложение “Чыршы”
Чыршы – матур, зур агач. Ул урманда үсә. Чыршы кышын да, җәен дә яшел була.
Яңа ел бәйрәмендә кешеләр чыршыны матур уенчыклар белән бизиләр.
Чыршыдын кешеләр матур өйләр дә салалар.

Контрольный диктант “Чыршы бизәү”
Зур чыршыны балалар бүлмәгә алып керделәр. Аңа бик матур уенчыклар элделәр. Әнә зәңгәр, кызыл, сары шарлар. Менә куян рәсеме, аю, бүре, тиен, төрле-төрле кошлар. Чыршыга яңгыр сиптеләр. Анна соң ут кабыздылар. Чыршы бик матур булды.

Словарный диктант.
Кавын, карбыз, әфлисун, өрек, борыч, сарымсак, бәрәңге, чөгендер, шалкан, кибет.

Сочинение “Кыш көне”.

Контрольный диктант “Май ае”
Май- матур, ямьле ай. Майда табигать уяна. Агачлар яфрак яра. Кошлар сайрый. Аланнарда, болыннарда чәчәкләр үсә. Иң беренче умырзая чәчәк ата. Ул бик матур. Аннары энҗе чәчәгенең дә ак чәчәкләре күренә. Шомырт та ак чәчәк ата.

Словарный диктант.
Ял, сәяхәт, юл, юлдаш, тау, җыя, чыга, эзли, күңелле, итә.

Контрольный диктант “Җәй көне”
Җәй! Матур, җылы җәй җитте! Җәйге каникул башланды. Балалар җәй көне ял итәләр. Алар су коеналар, кояшта кызынылар, балык тоталар, урманда җиләк һәм гөмбә җыялар. Балалар саф һавада уйныйлар. Алар җәйне яраталар.
Альфина Фаритовна
 
Сообщения: 13
Зарегистрирован: 05 мар 2012, 13:28

Re: Методические рекомендации

Сообщение Альфина Фаритовна » 15 мар 2016, 16:29

Татар теленнән контроль эшләр
2 нче сыйныф
Виды контрольных работ по предмету

Стихотворения для заучивания:

1.Г. Тукай Туган тел. Безнең гаилә.
2. А. Игебаев “Уралымдай җирләр кайда?”.
3. М. Гафури “Хушыгыз, кыр казлары!”
4. Р. Миңнуллин Әни.
5. Ш. Галиев Рус казлары: га-га-га.

Контрольные работы:
Тетрадь для контрольных работ по татарскому языку для 2 класса ОУ №3 (8КР)

Словарный диктант
Мәктәп, сыйныф, сүз, хәреф, укый, тыңлый, күнегү, аваз, яза.

Контрольный диктант. “Көзге урман”.
Көз җитте. Җил исә. Яңгыр ява. Агач яфраклары коела. Алар кызыл, сары, яшел төстә.
Кошларга салкын. Алар җылы якка очалар. Хайваннарга да салкын. Алар җылы туннарын кияләр.
Тиздән кыш җитә.

Изложение. «Бакчада»
Безнең бакча бар. Ул зур. Бакчада яшелчәләр, җиләк-җимешләр үсә. Бакчада без эшлибез һәм ял итәбез.
Көз җитә. бакчада без кишер, суган, чөгендер быябыз.

Словарный диктант.
Табигать, көз, җәй, яз, кыш, төн, салкын, җылы, яшен, яңгырлы.

Контрольный диктант. «Кыш».
Кыш килде. Кар яуды. Урамда көн матур. Малайлар, кызлар урамда уйныйлар. Алар тау ясыйлар, чанада шуалар. Балаларга урамда бик күңелле. Алар кышны яраталар.

Словарный диктант.
Сәламәт, авыру, дару, табиб, аяк, күз, дәвалый, эчә, борын, авырта.


Сочинение «Дәрестә».

Контрольный диктант «Яз килә».
Март- яз ае. Яз көне төннәр кыскара, ә көннәр озыная. Кар эри, тамчылар тама. Җылы җилләр исә. Көктә кояш кыздыра. Җылы яклардан кошлар да кайта.

Словарный диктант.
Кош, күбәләк, ком, көтә, оча, йөзә, сагына, елга, үткәрә, үсә.

Контрольный диктант «Концертта».
Кичә безнең мәктәптә зур тамаша булды. Ул бик күңелле узды. Балалар җырладылар, биеделәр, шигырьләр сөйләделәр. Малайлар баянда матур көйләр уйнадылар.
Әти- әниләргә һәм кунакларга концерт бик ошады. Алар кул чаптылар.
Альфина Фаритовна
 
Сообщения: 13
Зарегистрирован: 05 мар 2012, 13:28

Re: Методические рекомендации

Сообщение Альфина Фаритовна » 15 мар 2016, 16:27

Татар теленнән контроль эшләр.
1 нче сыйныф.
Развитие речи и чтения
М. Гафури «Внук и бабушка»
Д. Булгакова «Солнечный Башкортстан»
Устное народное творчество.
Творчество Г.Тукая. «Коза и Гали»
Татарские народные сказки. «Шурале»
Г.Тукай «Это какое время года»
Г.Тукай. «Бабочка и ребенок»
Р.Корбан «Алифба»
«Женщина и медведь»
М. Джалил «Первый урок»
Сказка « Трусливый попутчик»
Фольклор. Загадки. Пословицы.
Ш.Галиев «Спасибо»
Г.Хужа «Птицы прилетают»
Р.Миннуллин «Разные времена года»
М.Джалил «Заяц»
М.Гафури «Стрекоза и муравей»
Г.Зайнышева «Сколько дней в неделе»
Р. Валиева «Самая прекрасная земля»
Р. Гарипов «Башкортстан»


Темы для развития речи
Знакомство
Наша школа
Наша семья
Еда
В деревне и в городе
Праздники
Одежда и обувь
Личная гигиена
Птицы и животные
Произведения для выразительного чтения наизусть
Г.Тукай «Родной язык», «Бабочка и ребенок», «Коза и Гали».
М.Джалил «Заяц»
Г.Зайнашева «Сколько дней в неделе»
Р. Гарипов «Башкортстан»

Виды контрольных работ по предмету

Контрольное списывание
Кыш.
Менә кыш килә. Кыш көне Яңа ел бәйрәме була. (9сүз)
Альфина Фаритовна
 
Сообщения: 13
Зарегистрирован: 05 мар 2012, 13:28

Re: Методические рекомендации

Сообщение Альфина Фаритовна » 15 мар 2016, 16:27

Татар теленнән контроль эшләр.
1 нче сыйныф.
Развитие речи и чтения
М. Гафури «Внук и бабушка»
Д. Булгакова «Солнечный Башкортстан»
Устное народное творчество.
Творчество Г.Тукая. «Коза и Гали»
Татарские народные сказки. «Шурале»
Г.Тукай «Это какое время года»
Г.Тукай. «Бабочка и ребенок»
Р.Корбан «Алифба»
«Женщина и медведь»
М. Джалил «Первый урок»
Сказка « Трусливый попутчик»
Фольклор. Загадки. Пословицы.
Ш.Галиев «Спасибо»
Г.Хужа «Птицы прилетают»
Р.Миннуллин «Разные времена года»
М.Джалил «Заяц»
М.Гафури «Стрекоза и муравей»
Г.Зайнышева «Сколько дней в неделе»
Р. Валиева «Самая прекрасная земля»
Р. Гарипов «Башкортстан»


Темы для развития речи
Знакомство
Наша школа
Наша семья
Еда
В деревне и в городе
Праздники
Одежда и обувь
Личная гигиена
Птицы и животные
Произведения для выразительного чтения наизусть
Г.Тукай «Родной язык», «Бабочка и ребенок», «Коза и Гали».
М.Джалил «Заяц»
Г.Зайнашева «Сколько дней в неделе»
Р. Гарипов «Башкортстан»

Виды контрольных работ по предмету

Контрольное списывание
Кыш.
Менә кыш килә. Кыш көне Яңа ел бәйрәме була. (9сүз)
Альфина Фаритовна
 
Сообщения: 13
Зарегистрирован: 05 мар 2012, 13:28

Re: Методические рекомендации

Сообщение Муфтахова » 14 мар 2016, 17:58

“Ҡаһым түрә - Илкәйем ил булһын тип,
Яуға сапҡан ир ине…”
(1812 йылғы Ватан һуғышы яугирҙарына арнала)
Биҙәлгән тирмә эсе. Балаҫ өҫтөндә бер нисә бала һәм Ил инәһе ултыра. «Урал “ көйө яңғырай.
1- се бала. Ай Уралтау, Уралтау,
Урал тигән данлы тау,
Күп ырыуҙы ыҙғытып,
Яу астырған шанлы тау.
2- се бала. Ете ырыуҙың атаһы
Барын ырыу йәйҙереп,
Үҙен маҡтап һөйҙөрөп,
Барына ата булған тау.
Ил инәһе:
- Моңло һәм һағышлы был көйҙә халыҡ тарихы, уның үткәне ишетелгәндәй була.Тарихты белеү, ырыу- затыбыҙҙы белеү ата - бабаларыбыҙҙан ҡалған изге аманат.Элекке замандарҙа аҡһаҡалдар йәш – елкенсёктәрҙе йыйып, үҙ тирмәләрендә табын ҡора торған булғандар. Бындай табында йөҙйәшәр сәсәндәр тарих һөйләп, йәштәргә аҡыл алырлыҡ әңгәмә ҡорған. Йыр, бейеү, ҡурай тартыу ҙа ситтә ҡалмаған.
Аҡһаҡал: (инә, иҫәнләшә.)
Һеҙҙең йыйылғанды ишетеп, һөйләшеп алайым әле тип, килеп еттем.Үҙем менән күстәнәскә илебеҙ тарихында ҙур урын алған билдәле шәхес тураһында хикәйәт алып килдем.
(Ҡурайҙа” Ҡаһым түрә” көйө уйнала.)
Аҡһаҡал:
- Уландар, һеҙҙең был көйҙө ишеткәнегеҙ булдымы? Уны тыңлағанда, һеҙҙең күҙ алдында нимәләр килде? (Йыр буйынса әңгәмә)
Аҡһаҡал:
- Рәхмәт, балалар! Һеҙҙең әйткәндәрегеҙ менән мин дә килешәм. Ысынлап та, был мәшһүр йыр исеме тарихта билдәле булған шәхес- Ҡаһым түрә тураһында. Ә кем булған һуң ул Ҡаһым түрә?
Ҡаһым түрә:
- Мин - Ҡасим Мырҙашев. Стәрлетамаҡ өйәҙе Айыусы ауылында 1778 йылда тыуғанмын, Юрматы ырыуынан буламын.
Мәскәү тигән ҡалаға
Дошман ҡулын һуҙғанда,
Илде һаҡлап,батырҙар
Ҡан - даръяла йөҙгәндә,
Ил намыҫын һаҡламай,
Дошманыма яу сапмай,
Дошман яуын ҡыйратмай,
Илгә аяҡ баҫмамын,
Ҡаһым батыр булмамын!
Аҡһаҡал:
Эйе, 1812 йылда яуыз француз ғәскәре Рәсәйгә ҡаршы һуғыш башланы. Рус халҡы менән бер рәттән башҡорт яугирҙары ла был һуғышта ҡатнашты. Башҡорт ғәскәре башында Ҡаһым түрә булды.
( Экранда яу күренеше)
Аҫылбикә (хәле бөтөп килеп инә):
- Ҡаһым ағай, рөхсәт ит?
Ҡаһым:
- Һөйлә!
Аҫылбикә:
- Юлда 100 һыбайлы дошман күреп һөжүм башлағайныҡ, улар 1000-ләп булып сыҡты. Хәл ауыр! Аҡназар яраланып, атынан ҡоланы.
Ҡаһым:
- Нимә?!
Аҫылбикә:
- Ә Ҡолтүбә, яҙма приказ юҡ тип ярҙамға ташланмай…
Ҡаһым:
- Их, һеҙ… Хәҙер үк Д.Давыдов отрядына сап, ярҙамға килеп етерҙәр…Әйҙәгеҙ, егеттәр!
Аҡһаҡал:
Был ҡаты алыш бик күп яугирҙарҙың ғүмерен өҙҙө. Ә иҫән ҡалғандары арып йоҡоға талған.
Ҡаһым:
- Батырҙарға үлем юҡ! Улар Ватан өсөн ҡорбан булдылар! Мәңге онотмабыҙ!
Ҡаһым:
-Туғандарым, рәхмәт! Беҙ уларҙы мәңге онотмабыҙ!
Бөтәһе:
- Батырҙарға дан!
“Любизар” йыры башҡарыла.
Аҡһаҡал:
Ҡаһым түрәне халыҡтың яратыуынан, уның данынан көнләшеп ағыулайҙар. Хәрби белемле кеше, еңеү менән илгә ҡайтҡас, Салауат Юлаев кеүек восстаниеға күтәрелер тип ҡурҡалар.
(Ҡаһым, һуғышсылар ултыра.Ҡолтүбә ҡымыҙ килтереп, таратып бирә, рәхмәт әйтәләр, эсәләр)
Ҡаһым түрә:(йөрәген тота)
- Ах! ( ҡымыҙы төшөп китә.)
Һуғышсы:
-Нимә булды һеҙгә, полковник?
Ҡаһым:
- Хәлгенәйем бөтөп бара. Ысҡындырығыҙ көмөш төймәмде (ысҡындыралар)
Туғандарым, рустар менән беҙҙең дуҫлыҡты боҙор өсөн, ағыу йөрөтөүселәр киләсәктә лә күп булыр әле ул. Юҡ, юҡ, ундай мәкерҙәргә бирешмәгеҙ, аң булығыҙ!
Аҡһаҡал:
- Арҙаҡлы яҡташыбыҙҙы халыҡ онотмай. 2006 йылдың 19 авгусында Айыусы ауылының ҡап уртаһында Ҡаһым Мырҙашев иҫтәлегенә стелла ҡуйылды
Уҡыусы:
Ҡаһым батыр, Айыусыла тыуып,
Ашҡаҙарҙың һыуын эскәнһең
Йәнебеҙгә иман булып инеп,
Сал тарихыбыҙға күскәнһең!
(Тамаша йыр менән тамамлана.)


Төҙөүсеһе: Мөфтәхова Ф.Х.
Муфтахова
 
Сообщения: 6
Зарегистрирован: 14 мар 2016, 17:07

Re: Методические рекомендации

Сообщение Райза » 14 мар 2016, 17:10

Кластан тыш уҡыу программаһына, уҡыусылар конференцияһына, атай-әсәйҙәр менән әңгәмәләр ойоштороу өсөн йәш яҙыусы Айгиз Баймөхәмәтовтың "Ҡалдырма, әсәй!" әҫәрен тәҡдим итергә теләйем. Тормош закондарына ярашлы, балалар атай-әсәй эргәһендә йәшәргә тейеш бит. Әгәр балаларҙың һайлау мөмкинселеге булһа, улар мотлаҡ тыуған йортон һайлар ине, тыуған еренән айырылмаҫ ине.
Райза
 
Сообщения: 9
Зарегистрирован: 14 мар 2016, 14:36

Re: Методические рекомендации

Сообщение Земфира Ириковна » 14 мар 2016, 14:42

Беҙҙең гимназияла төрлө милләт балалары белем ала. Рус теле мөхитендә үҫкән балаларға башҡорт телен өйрәтеү етди бурыс булып тора. Телде туған тел булараҡ өйрәнеүсе күп уҡыусыларҙың телмәрендә рус һүҙҙәре өҫтөнлөк итә. Был осраҡта телде белгән уҡыусыларҙың ҡыҙыҡһыныуын кәметмәй, ҡалғандарының тиҙ арала телмәрен үҫтереү өҫтөндә эшләргә кәрәк.
Ошо маҡсатты бойомға ашырыу, балаларҙың һүҙлек байлығын арттырыу, өйрәнгән һүҙҙәрҙе оҫта итеп телмәрҙә ҡуллана белергә өйрәтеү, һөйләү һәм яҙыу күнекмәләрен үҫтереү башҡорт теле уҡытыусыларының төп бурысы булып тора.
Уҡыусыларҙа башҡорт телен өйрәнеүгә ҡыҙыҡһыныу уятыуҙа, уның матурлығын тойорға, үҙ фекерен асыҡ, теүәл, дөрөҫ итеп яҙырға өйрәтеүҙә ижади эштәрҙең әһәмиәте ҙур.
Ижади һәләтте үҫтереүҙең йөкмәткеһе киң: проблемалы уҡытыу, китап менән эшләү, уҡыу тиҙлеген күтәреү, тасуири уҡыу, хикәйә, шиғыр, әкиәттәр яҙҙырыу, картиналар өҫтөндә эш һ.б.
Ижади эштәрҙе бәләкәй кластарҙан уҡ башларға, һөҙөмтәһе буйынса әҙәби ижадҡа һәләтле балаларҙы асыҡларға һәм улар менән айырым шөғөлләнергә кәрәк, тип иҫәпләйем. Уларға иғтибарлыраҡ булып, эштәрен ентекле анализлау, дөрөҫ йүнәлеш биреү мөһим.
Дәрестәрҙә әкәттәр уҡығандан һуң, иллюстрация яһау, ролдәргә бүлеп уҡыу, сәхнәләштереү һәм башҡа эштәр уҡыусыларҙың ижади һәләтен үҫтереүҙә ҙур роль уйнай.
Үрҙә әйтелеп үтелгәнсә, башҡорт теле уҡытыусыларының төп бурысы - балаларҙың һүҙлек запасын арттырыу, өйрәнгән һүҙҙәрҙе әүҙем ҡулланышҡа индереү, һөйләү һәм яҙыу телмәрен үҫтереү. Дәрестәрҙә һүрәттәр буйынса эшләү был бурыстарҙы тормошҡа ашырыуҙа киң мөмкинлектәр аса. Уҡытыусылар тәү сиратта, башҡорт теленең байлығын, матурлығын уҡыусыларға күрһәтергә, телгә ҡыҙыҡһыныу уятырға, уны өйрәнергә теләк тыуҙырырға тейеш.
Шулай уҡ башҡорт телен өйрәнгәдә дәрестәрҙе юғары технологиялар ҡулланып үткәреү ҙә уҡыусыларҙа ҙур ҡыҙыҡһыныу уята. Бының өсөн беҙҙең гимназияла бөтә мөмкинлектәр ҙә бар. Һеҙҙең ихтибарға әкиәттәр темаһын ҡабатлау дәресенең презинтацияһын тәҡдим итәм. Үтелгәндәрҙе ҡабатлағанда төрлө алымдар ҡулландым. Тест һорауҙарына яуап биреү,һүрәт төшөрәү,бирелгән иллюстрация ниндәй әкиәттән икәнен әйтергә,әкиәттән өҙөк ҡарау(видео),ролдәргә бүлеп уҡыу һәм өй эше әкиәт яҙыу.
Дәрестәрҙе ҡыҙыҡлы , фәһемле, төрлө методтар ҡулланып үткәреү менән генә сикләнеп ҡалмайынса, мәктәптә йыл әйләнәһенә төрлө кластан тыш саралар уҙғарылып тора,был сараларҙа уҡыусылар әүҙем ҡатнашалар, ҡыҙыҡһынып сығыш яһайҙар.
Гимназиябыҙҙың башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусылары дәрестәрҙе мөмкин тиклем мауыҡтырғыс, ҡыҙыҡлы, эҙләнеүҙәргә йүнәлтелгән тикшеренеүҙәрҙән торорлоҡ итеп үткәрә.
Земфира Ириковна
 
Сообщения: 4
Зарегистрирован: 14 мар 2016, 14:25

Re: Методические рекомендации

Сообщение Габитова З.Г. » 14 мар 2016, 08:35

2015/2016 уҡыу йылында башҡорт теле һәм әҙәбиәтенән
республика олимпиадаһы өсөн һорауҙары
10 – Б - 2016
1. Орфоэпия – ул… .
2. Уңыштар һүҙенә фонетик анализ яһағыҙ.
3. Башҡорт теленең ниндәй һүҙлектәрен беләһегеҙ?
4. Алдау һүҙенә синонимдар һәм фразеологизмдар яҙырға.
5. Башватҡыс, күп яҡлы, ҡулъяҙма, йылъяҙма һүҙҙәре ниндәй юл менән яһалған?
6. Һөйләштеләр һүҙенә морфологик анализ яһағыҙ.
7. Ҡылым төркөмсәләрен һанап сығығыҙ, миҫалдар килтерегеҙ.
8. Һөйләмдең баш киҫәктәре ниндәй һүҙ төркөмөнән килгән: Буран шундай көслө, хатта урам аръяғындағы өйҙәр ҙә күренмәй, бөтә ер ап-аҡ.
9. Кәрәкле тыныш билдәләрен ҡуйығыҙ, синтаксик анализ яһағыҙ: Таиба әбей үҙ ғүмеренән риза йән аямай эшләне кешегә тура ҡарап йәшәне көслө алдында теҙ сүкмәне көсһөҙҙө рәнйетмәне.
10. Тура телмәрле һөйләмдәрҙә тыныш билдәләре.
11. Егерменсе йылдар әҙәбиәтенең төп темаларын һанап сығығыҙ.
12. “Аҫар” китаптар серияһы үҙ эсенә нимәләрҙе туплаған? Авторы кем?
13. “Бер аҙым алға баҫам да
Әйләнәм мин артыма.
Ҡайҙа баҫҡандар икән, тип
Күҙ һаламын халҡыма” – был шиғыр юлдары ниндәй әҫәрҙән?
14. Фәтхелҡадир Сөләймәновтың “Салауат батыр” әҫәре ниндәй жанрға ҡарай?
15. Нимә ул парса? Башҡорт әҙәбиәтендә кем был жанрға мөрәжәғәт итә?
16. М.Кәримдең “Үлмәҫбай” поэмаһы рус әҙәбиәтендәге ниндәй поэма менән ауаздаш?
17. Д.Юлтыйҙың “Ҡан” романының төп идеяһын асып бирегеҙ.
18. Ш.Бабичтың халыҡ араһында листовка формаһында таратылған әҫәрен атағыҙ.
19. Әҫәрҙәрҙең жанрын билдәләгеҙ:
“Ҡара йөҙҙәр” –
“Ҡайыш илә йүкә” –
“Йыртҡыс тиреһе” –
“Ҡандала” –
“Башҡорт туйы” –
20. Быйылғы йыл Рәсәй Федерацияһында һәм Башҡортостан Республикаһында ниндәй йыл тип иғлан ителде?
Габитова З.Г.
 
Сообщения: 822
Зарегистрирован: 23 янв 2012, 03:17

Re: Методические рекомендации

Сообщение Габитова З.Г. » 14 мар 2016, 08:34

Башҡорт теле һәм әҙәбиәтенән республика олимпиадаһы өсөн инша темалары
9-Б-2016
1. Р.Бикбаев шиғриәтендә Башҡортостан образы.
2. «Тел тыуҙырған халҡым...” (Р.Ғарипов.)
3. Р.Бикбаев ижадында экология мәсьәләләренең ҡуйылышы.
4. Салауат образының әҙәбиәттә һәм сәнғәттә сағылышы.
5. Әҙәбиәт булған ерҙә әҙәп булыр.
6. Мин режиссер булһам, ниндәй кино төшөрөр инем?
Габитова З.Г.
 
Сообщения: 822
Зарегистрирован: 23 янв 2012, 03:17

Re: Методические рекомендации

Сообщение Габитова З.Г. » 14 мар 2016, 08:32

2015/2016 уҡыу йылында башҡорт теле һәм әҙәбиәтенән
республика олимпиадаһы өсөн һорауҙар
9 – Б – 2016
1. Эшләпә, торба, арыш, бүрәнә, эҫкерт һүҙҙәрендә ниндәй фонетик күренеш күҙәтелә?
2. Хазина һүҙенә фонетик анализ яһағыҙ.
3. Сәнғәт, китап, ғаилә, әҙәп, хат һүҙҙәре ниндәй телдән үҙләштерелгән? Был телдән һүҙҙәр үҙләштереү процесы тураһында нимәләр яҙа алаһығыҙ?
4. Түбәндәге фразеологик берәмектәргә синонимдарын табып яҙығыҙ:
Борсаҡ бешмәү –
Баш ватыу –
Утлы табаға баҫтырыу –
Берҙе биш итеү –
Ике ҡулын ҡанат итеү –
5. Уҡы ҡылымын билдәһеҙ үткән заман I зат юҡлыҡ формаһына ҡуйып, һөйләм төҙөгөҙ.
6. Һан төркөмсәләрен һанап сығығыҙ, миҫалдар килтерегеҙ.
7. Йәнәшәлек юлы менән яһалған һүҙбәйләнештәр.
8. Өс ҡыҙ, һәр береһе үҙ уйҙарына сумып, һүҙһеҙ генә әкрен атлап үттеләр һөйләменә тулы синтаксик анализ яһағыҙ.
9. Һөйләмдә ике нөктә ҡуйылыу осраҡтарын һанап сығығыҙ.
10. Ғафури районынан сыҡҡан күренекле телсе ғалим, “Хәҙерге башҡорт теленең лексикаһы һәм фразеологияһы” хеҙмәтенең авторын атағыҙ.
11. Халыҡ ижады менән яҙма әҙәбиәттең оҡшаш һәм айырмалы яҡтары нимәлә?
12. “Урал батыр” эпосында үлем хаҡында бәхәстә ниндәй йәнлектәр һәм ҡош-ҡорт ҡатнаша?
13. Бәйет жанрының ниндәй төрҙәрен атай алаһығыҙ?
14. Әҫәрҙең айырым өлөштәренең үҙ-ара бәйләнештә бер бөтөн итеп ойошторолоуы … тип атала.
15. Әйтсе, бурыл,
Ә һуң йәшәр өсөн
Ҡайһы һуҡмаҡ менән баралар? – был шиғыр юлдары ниндәй әҫәрҙән? Авторы кем?
16. З.Биишеваның “Һөнәрсе менән Өйрәнсек” хикәйәтендә ниндәй проблемалар сағыла?
17. Түбәндәге өҙөк ҡайһы әҫәрҙән, авторы кем? Был һүҙҙәр кем исеменән әйттерелә?
“Бөтә илдәрҙең радиолары һәм гәзиттәре! Телдәрегеҙ, диндәрегеҙ, төҫтәрегеҙ, сәйәси ҡараштарығыҙ ниндәй булыуға ҡарамаҫтан, һеҙгә мөрәжәғәт итәм. Һеҙҙә лә бит көлә, илай, ҡайғыра белә торған кешеләр эшләйҙәр…Кешелек донъяһына йүнәлтелгән минең ошо хатымды, гәзиттәр, бер-берегеҙҙән күсереп баҫығыҙ, радиолар, бөтә биш материктың да эфирына таратығыҙ!..”
18. “Ҡаһым түрә” әҫәренең жанрын билдәләгеҙ.
19. “Салауат Юлаев”, “Шәүрә”, “Урал илселәре” операларының, “Ҡоҙаса” комедияһының авторы кем?
20. Бирелгән теманы дауам итеп, 6-8 һөйләм яҙығыҙ.
“Әҙәбиәт йылы” үтеп китте…
Габитова З.Г.
 
Сообщения: 822
Зарегистрирован: 23 янв 2012, 03:17

Пред.След.

Вернуться в Сообщество учителей башкирского и других родных языков и литератур

Кто сейчас на конференции

Сейчас этот форум просматривают: нет зарегистрированных пользователей и гости: 2

cron